عالم در بهت شخصیت امام علی (علیه السلام)

امام علی (علیه السلام) از جمله شخصیت‌های مهم تاریخی است كه وقتی اسم او به زبان می‌آيد، همه حتی غيرمسلمانان جهان هم متاثر می‌شوند. به گفته يكی از محققان بزرگ نهج البلاغه، هنوز هيچ‌كس پيدا نشده است كه حقيقت وجودی امام علی (علیه السلام) را آن طور كه بوده، درک كند و به عظمت آن حضرت پی ببرد.

سید رضى در مقدمه نهج البلاغه می‌گوید اگر كسى در خطبه‏‌ها و كلمات على علیه‌السلام بدون این كه آن حضرت را بشناسد تأمل و اندیشه نماید یقینا چنین تصور خواهد كرد كه گوینده این سخنان باید كسى باشد كه از مردم كناره گرفته و جز عبادت و توجه به امور معنوى و اخلاقى به چیز دیگرى اهتمام نورزد، و هرگز تصور نخواهد كرد گوینده این سخنان كسى است كه یک تنه در میان امواج خروشان دریاى سپاه دشمن غوطه‏‌ور بوده است.

بر همگان معلوم است كه اشخاص فروتن و متواضع فاقد هیبت و وقار بوده و به علت تواضعشان كسى مرعوب آنها نمی‌گردد ولى على علیه السلام با كمال تواضع و شكسته نفسى كه حتى روى خاكها نشسته و ابوترابش می‌گفتند چنان هیبت و رعب و شكوهى داشت كه دل شیر را آب می‌كرد چنان كه روزى معاویه به قیس بن سعد گفت خدا رحمت كند ابوالحسن را بسیار خندان و خوش طبع بود، قیس گفت به خدا سوگند با آن شكفتگى و خندانى، هیبتش از همگان فزون‏تر بود و آن هیبت تقوى بود كه آن جناب داشت نه مثل هیبتى كه اراذل و اوباش شام از تو دارند.

شرح و توصیف شخصیت على علیه السلام از عهده تقریر همگان خارج بوده و اعمال و رفتار او با قیاسات ما قابل تفهیم نمی‌باشد. لذا به قول مولوى باید كار پاكان را قیاس از خود نگیریم و بلكه بعجز و ناتوانى خود از درك هویت و شخصیت على علیه السلام اقرار كنیم كه افكار كوچك ما قابلیت درك واقعیت آن را نخواهد داشت.

پیغمبر صلى الله علیه و آله به على علیه السلام خطاب فرمود كه خدا را سزاوار معرفتش که كسى جز من و تو نشناخت و ترا نیز چنان كه باید و شاید كسى جز خدا و من نشناخت.

ای علی، ای آيت جان، آمدی

آمدی، ای جان جانان، آمدی

ذات حق را جلوه گر چون آفتاب 

دل فروز، از مشرق جان آمدی

کعبه از نور جمالت روشن است 

کز حريم لطف يزدان آمدی

ای ز تو، آيين احمد در کمال 

ای دليل راه انسان، آمدی

شهر بند عشق را، مفتاح راز 

تا گشايي راز قرآن آمدی

خاتم دين خدا را پاسدار 

ای به حشمت چون سليمان آمدی

تا بر افروزی چراغ معرفت 

در طريق علم و عرفان آمدی

يار با مظلوم و، با ظالم به جنگ 

رحمتِ اين، زحمتِ آن، آمدی

برفراز قله آزادگی

عالم آرا، مهر تابان آمدی

دردهای دردمندان را به لطف 

ای طبيب جان، به درمان آمدی

تا بسوزی پرده های شرک را 

شعله آسا، گرم و سوزان آمدی

ای ولی حق زمين را از فروغ 

چون فلک، اختر به دامان آمدی

آسمان احمدی را، همچو مهر 

سرکشيده از گريبان آمدی

دست حق، آمد برون از آستين 

تا تو، ای بازوی ايمان آمدی

موج خيز مکتب توحيد را 

همچو مرواريد غلطان آمدی

قبله جان محبان خدا 

مرحبا، ای شير يزدان آمدی

شعر: مشفق کاشانی برای میلاد امام علی (علیه السلام)

ص گ / س م